فرآوری محصولات دریایی و تولید تن ماهی
مروری بر صنعت
امروزه صنایع تبدیلی از جمله صنعت کنسروسازی، به دلیل نقش مهم آن در توسعه دو بخش بزرگ اقتصاد یعنی کشاورزی و صنعت، از جایگاه ویژه‌‌ای برخوردار است. اشتغال قابل توجه، توسعه متوازن کشاورزی و صنعت، کاهش ضایعات، تامین امنیت غذایی جامعه و ده‌ها دستاورد مهم دیگر را می توان در زمره موارد اهمیت این صنعت برشمرد. با وقوع بحران جهانی بیماری کوید نوزده، اهمیت مصرف محصولات کنسروی که بعضی از آنها نیز به عنوان یک غذای کامل نقش مهمی در تامین امنیت غذایی جامعه دارند، شایستگی این صنعت را بیش از پیش به اثبات رسانده است.
صنعت کنسرو سازی که زیر مجموعه گروه محصولات غذایی و آشامیدنی در بورس تهران است، طیف وسیعی از محصولات متنوع شامل کنسروهای گوشتی و غیرگوشتی را در بر می‌گیرد. صنایع غذایی دارای دو ویژگی اصلی در فرآیند کاری خود می‌باشد:
حاشیه سود پایین
بالا بودن مقدار و حجم فروش
رقابت زیاد و نظارت دولت همواره باعث پایین بودن حاشیه سود در این صنعت است. در این حالت شرکت‌ها برای افزایش حاشیه سود و کاهش هزینه سربار تولید می‌بایست بهرهوری را در اولویت کاری خود قرار دهند. استفاده از ماشین‌آلات با تکنولوژی روز دنیا برای کاهش هزینه‌ها و توسعه بازارهای صادراتی به دلیل کاهش ارزش ریال، زمینه را برای سودآوری بیشتر فراهم می‌سازد.
چشم انداز رقابتی
بازار جهانی کنسرو به دلیل حضور بازیگران بزرگ منطقه ای و داخلی در کشورهای مختلف، چند پاره شده است. تاکید بر ادغام، گسترش، تملک و مشارکت شرکت‌ها همراه با توسعه محصول جدید به عنوان رویکردهای استراتژیک اتخاذ شده توسط شرکت‌های پیشرو برای تقویت حضور برند آنها در بین مصرف کنندگان است.
به عنوان مثال، Bonduelle SA، یک شرکت مستقر در فرانسه که محصولات سبزیجات کنسرو به صورت‌های منجمد و تازه ارائه می‌دهد، در ژوئیه2018، خرید کسب و کار میوه و سبزیجات فرآوری شده Del Monte در کانادا از مارک‌های Conagra را انجام داد تا نمونه کارهای شرکت خود را به میان وعده‌های کنسرو شده هم گسترش دهد.
فرصت‌ها
شرکت‌های فعال در این صنعت به سبب نوع تولیدات و تامین نیازهای اساسی کشور تقریبا هیچگاه مشکل فروش نخواهند داشت و بازارهای مصرف این صنعت همواره در حال توسعه است و افزایش جمعیت و دستیابی به بازارهای صادراتی میتواند حاشیه سود آنها را به مقدار قابل توجهی افزایش دهد.
تهدیدها
کاهش قدرت خرید: برخی آمارها حکایت از کاهش جدی قدرت خرید و کوچکتر شدن سبد غذایی خانوار دارد که این موضوع سبب می‌شود تولیدکنندگان محصولات غذایی غیراساسی برای فروش محصولات خود با مشکل مواجه شوند.
افزایش شدید نرخ مواد اولیه: هرچند که نرخ فروش محصولات هم با افزایش نرخ مواد اولیه افزایش می‌یابد اما این موضوع سبب افزایش تورم تولید و کاهش حاشیه سود می‌شود.
افزایش هزینه‌های بسته‌بندی: شاید در گذشت‌های نه چندان دور برای تولیدکنندگان استفاده از قوطی فلزی به صرفه و آسان بود ولی امروز با افزایش نرخ ارز و افزایش بهای تمام شده قوطی‌های کنسرو آسان باز شو، استفاده از شیشه برای بسته‌بندی به صرفه‌تر شده است.
خشکسالی و عدم تامین مواد اولیه: قطعا واردات محصولات کشاورزی با توجه به افزایش نرخ ارز بسیار گران و هزینه‌بر خواهد بود و با توجه به وضعیت خشکسالی در کشور، نگرانی تولید کنندگان مواد غذایی به عنوان یک صنعت تبدیلی در کشور رو به افزایش است. بنابراین افزایش بهرهوری در تولیدات کشاورزی و استفاده بهینه از منابع آب برای تکمیل زنجیره تولید محصولات غذایی ضروری است.
مروری بر بازار
بازار عمدتاً توسط افزایش جمعیت شهری که غذای آسان و راحت را ترجیح می‌دهند و به دنبال غذای سالم و غنی از پروتئین، فیبرهای عملکردی، ویتامین‌ها و اسیدهای چرب امگا 3 هستند، هدایت می‌شود. مصرف‌کنندگانی که مایل هستند اندکی بیشتر برای محصولاتی از این دست هزینه کنند تقاضای گوشت و غذاهای دریایی کوچک، آسان، آماده طبخ و میوه‌ها و سبزیجات کنسرو ارگانیک و بازار فروش محصولات را ایجاد می‌کنند. علاوه بر این، افزایش آگاهی از بیماری‌های ناشی از بسته‌بندی پلاستیکی و تقاضا برای یک راه حل پایدار و افزایش نرخ بازیافت در سطح جهانی، بازار را بیشتر به این سمت هدایت کرده است.
از عوامل دیگر همچنین، می‌توان به افزایش آگاهی در بین مصرف‌کنندگان در مورد فواید غذای تازه و افزایش تقاضا برای بسته‌بندی یا تکنیک‌های جایگزین شده اشاره کرد. به عنوان مثال، به گفته فائو، تقاضای واردات برای مقدار بالاتر “تن ماهی در کیسه” در سال 2017 در ایالات متحده 19 درصد افزایش یافته است.
افزایش تقاضا برای کنسرو ماهی و غذاهای دریایی
تقاضا برای ماهی کنسرو شده و غذاهای دریایی به دلیل آگاهی مصرف کننده در مورد فواید غذایی ماهی و غذاهای دریایی همراه با راحتی مصرفی که ایجاد میکند و ماندگاری طولانی آن، شاهد رشدی مداوم بوده است. طبق اعلام سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد، از سال 2017، آسیا و اقیانوسیه بزرگترین صادر کننده و همچنین بزرگترین وارد کننده غذاهای دریایی در جهان است.
اگرچه مصرف غذاهای دریایی کنسرو شده در منطقه بسیار کم است، زیرا بیشتر مردم منطقه در آسیا و اقیانوسیه ترجیح می‌دهند غذای دریایی تازه بخورند، اما در مقایسه با غذاهای دریایی منجمد، تقاضا برای کنسرو غذاهای دریایی بیشتر از غذاهای دریایی است که به صورت محلی در دسترس نیست. به عنوان مثال: گوشت خرچنگ پاستوریزه یکی از محصولات برجسته کنسرو دریایی است که پس از کنسرو ماهی، مانند ماهی تن، در کشورهای آسیا و اقیانوسیه فروخته می‌شود. آسیا و اقیانوسیه سریعترین رشد در بازار جهانی را دنبال می‌کنند.
منطقه آسیا و اقیانوسیه سریعترین رشد در بازار جهانی مواد غذایی کنسرو، به ویژه کنسرو گوشت، ماهی، غذاهای دریایی و میوه را داراست. کشورهایی مانند ژاپن، کره و چین، واردات بالایی در حوزه گوشت خرچنگ کنسرو شده دارند. طبق برآوردهای اخیر، چین و کره پس از ایالات متحده، درسال 2017 بزرگترین واردکننده گوشت خرچنگ بودند. در واقع ژاپن به تنهایی 40 درصد خرچنگ بیشتر از نیوفاندلند، کانادا (یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان گوشت خرچنگ در جهان) در سال 2017 واردات داشته است. به‌علاوه، در کشورهایی مانند هند، تولید کنندگان مواد غذایی تمایل دارند محبوب‌ترین غذای محلی، مانند دال، پوآ واپما و غیره را در قوطی‌های آماده برای تولید تهیه کنند. از سال 2017، تعداد زیادی از محصولات غذایی گیاه‌خواران محلی، مانند پاوه بهاژ استریل شده، پارتای موجدار و دال در حال حاضر در قوطی‌های آماده برای غذا در دسترس هستند، که توسط بسیاری از هیئت‌های امنیت غذایی محلی و بین‌المللی تایید شده است.
کنسرو ماهی
صنعت کنسرو ماهی به دلیل اشتغال‌زایی قابل توجه و تولید محصولی سالم و مغذی با ماندگاری بالا و دسترسی آسان و نقش اساسی آن در تامین امنیت غذایی جامعه و نیز اهمیت استراتژیک آن به عنوان ذخایر مراکز نظامی و امدادی در مواقع بحران از جمله جنگ و بلایای طبیعی، به صورت ویژه مورد توجه است.
سیاستهای افتتاح شعب فروشگاه‌های حیات مارکت
حیات مارکت در حال حاضر با تعداد 60 شعبه در استان‌های تهران، البرز، سمنان، قزوین و مرکزی دایر است. و بالطبع آن توسعه در شهرهای ورامین، پردیس، رودهن، بومهن، شهرری، کرج، شهریار، شهر قدس، ملارد، سمان، گرمسار، قزوین و تاکستان را شامل می‌شود. همچنین برای راه‌اندازی و توسعه فروشگاه‌های تخفیف محور با هدف کمک به افزایش سطح توان خرید اقلام مصرفی روزانه اقشار متوسط و کم درآمد جامعه، تمرکز بر توسعه شعب در مناطق با سطح متوسط درآمدی، حذف واسطههای غیر ضروری و نگهداشت حاشیه سود توزیع شده در قالب تخفیف به مشتریان، راه اندازی فروشگاهها در مناطق با تراکم جمعیتی بالا و توسعه همه جانبه فروشگاهها در کلیه استان‌های کشور در چند فاز برنامه ریزی شده است.
برنامه توسعه فروشگاه‌های حیات مارکت
در فاز 1 توسعه، بیش از 400 فروشگاه در سال اول خواهد بود که با این توسعه حداقل 1500 شغل مستقیم و 8000 شغل غیر مستقیم ایجاد می‌شود که با عنایات حق تعالی این برنامه کار آفرینی تا 5 سال آینده ادامه خواهد داشت.
