شتابدهنده‌ها درسال ۲۰۰۵ میلادی در بریتانیا پا به دنیا گذاشتند. Y Combinator اولین شتابدهنده‌ای بود که در کمبریج انگلستان خود را به دنیای استارت‌آپ‌ها معرفی کرد. در شرایطی که فناوری اطلاعات و ارتباطات در همه ابعاد زندگی انسان نقش حائز اهمیتی یافته‌اند، به تبع استارتاپ‌ها نیز تبدیل به کسب و کارهای میلیون دلاری شده‌اند؛ به نحوی که مجموعه‌هایی مثل Rocket Internet در کشورهای مختلف دنیا بر روی این موضوع سرمایه‌گذاری کرده‌اند و همواره در تلاش هستند تا سهم بیشتری از این بازار را به دست آورند.
اهداف
- پیشرو بودن در ایجاد زنجیره ارزش مشتمل بر شناخت و ممیزی، تعریف و شکل‌دهی و تجاری‌سازی فرصت‌های نوآورانه فناور مبتنی بر وجه تقاضا و نیازهای اساسی کشور، با همکاری تیم‌های مستعد و همراه در راستای سرمایه‌گذاری متنوع در حوزه‌های کارآفرینی برای گروه ارزش آفرینان امتیاز
- معرفی فرصت‌های نوآورانه فناور خوش‌آتیه به گروه ارزش آفرینان امتیاز جهت ورود مستقیم هلدینگ یا شرکت‌های تابعه در سرمایه‌گذاری مشترک در ابعاد گوناگون
- ارزش‌آفرینی و هم‌افزایی به واسطه مشارکت در طرح‌های نوآور از طریق تامین مالی و اعتباری و تزریق سرمایه‌نقدی و همینطور آورده‌های غیرنقدی دانشی و تخصصی در جهت خلق، توسعه، راهبری و مدیریت کسب و کارهای جدید فناورانه و نوآورانه و مسـاعدت در گشایش بازار و گسـترش تعامـلات داخلی و بین‌المللی آنها
- جـذب منابــع مدیریتـی و همینطور ســرمایه اشـخاص حقیـقی و حقـوقـی علاقه‌مند به مشارکت در حوزه سرمایه گذاری جسورانه با تکیه بر اهرم‌های توان مدیریتی و تجربه گروه ارزش‌آفرینان امتیاز در این عرصه
- توسعه گستره جغرافیایی شناخت و جذب فرصت‌های کسب وکاری در مناطق مستعد در داخل کشور
- الگوسازی برای فعالیت شرکت‌های نوآور دانش بنیان و تدوین الگوی مشارکت، ارزش‌آفرینی و هم‌افزایی بین سرمایه‌گذاران و فناوران در کسب و کارهای نوآور و خوش‌آتیه
چشم انداز
چشم‌انداز گروه ارزش‌آفرینان امتیاز تبدیل شدن به یکی از پنج شتابدهنده برتر کشور برای توسعه کارآفرینی و ایجاد ثروت از طریق هدایت و ارتقای مهارت‌های مورد نیاز صاحبان استارتاپ‌ها تا افق ۱۴۰۴ است.
ماموریت
- ارتقای مهارت‌های نوآورانه و کارآفرینی آن در یک محیط خلاق و بانشاط شتابدهنده
- آموزش مهارت‌های توسعه‌ای در زمینه‌های مدیریت، برقراری ارتباط و تفکر استراتژیک
- مشارکت فرآینده در فرآیند نوآوری و توسعه فنآوری
- ایجاد ارتباط مناسب و کارآمد بین کارآفرینان و سرمایه‌گذاران
- راه اندازی شرکت شتابدهنده استارتاپ ارزش آفرینان‌امتیاز در کوتاه مدت
- جذب تیم‌های استارتاپی در حوزه‌های فینتک، انرژی‌های نو، خدمات بیمه و لیزینگ، سلامت و …
- ممیزی ایده‌ها و انتخاب ایده‌ها و تیم‌های برتر استارتاپی با استفاده از شاخص‌های کلیدی عملکرد تعریف شده
- ارائه خدمات مختلف برای رشد و بلوغ استارتاپ‌های منتخب در دوره شتابدهی
- برقراری ارتباط ما بین استارتاپ‌ها و شبکه‌های مختلف مورد نیاز برای توسعه استارتاپ‌ها از جمله شبکه ذینفعان و سرمایه‌گذاران
- ارائه و لانچ محصولات استارتاپی به بازار
برنامه‌ها
فرآیند رشد استارتاپ در مراکز شتابدهنده
به طور کلی فرآیند رشد استارتاپ در مراکز شتابدهنده عبارت‌اند از:
فرآیند انتخاب تیم
از میان تعداد بسیاری از تیم‌های درخواست‌‌دهنده به مراکز شتاب دهنده، تعدادی از تیم‌ها انتخاب می‌شوند. به طور مثال شتابدهنده موفق وای‌سی، تنها ۲٪ از درخواست‌هایی که دریافت می‌کند را می‌پذیرد. در مقایسه با نرخ پذیرش دانشجو در دانشگاه استنفورد که برابر است با ۵/۱٪ .
تأمین سرمایه‌ی اولیه (بذری) استارتاپ
معمولاً مراکز شتابدهنده مبلغی بین ۱۰ تا ۶۰ هزار دلار در ازای دریافت ۳ تا ۱۲ درصد سهام به استارتاپ‌ها پرداخت می‌کند.
برنامه‌ی حمایتی
طول مدت این برنامه معمولاً بین ۳ تا ۶ ماه است. مانند برگزاری رویدادها، جلسات سخنرانی و منتورینگ (Mentoring) تیم‌ها در فضای کار اشتراکی و فراهم کردن امکان دسترسی به شبکه‌ی سرمایه‌گذاران خطرپذیر و سایر همکاران شتابدهنده مانند اعضای شرکت‌های بزرگ تجاری.
پایان برنامه و برگزاری دمو دی (demo day)
در این روز استارتاپ‌هایی که دوره‌ی شتابدهی خود را گذرانده‌اند، فارغ‌التحصیل می‌شوند و با ارائه محصول یا خدمت خود به سرمایه‌گذاران، شرکت‌ها و رسانه‌ها به مرحله‌ی جذب سرمایه‌های بزرگتر می‌رسند.
استراتژی شتابدهنده در ارزش‌آفرینان امتیاز توسط موسسان و سهام‌داران اصلی آن تعریف می‌شود که بر پایه آن برنامه‌های خود را ارائه می‌دهند.
مجموعه برنامه‌ها
برنامه‌های مراکز شتابدهنده در گروه ارزش آفرینان امتیاز به طور کلی به دو بخش برنامه آموزشی و منتورینگ تقسیم می‌شود.
- برنامه آموزشی شامل مباحثی مهم و جدید است که استارتاپ‌ها با آنها روبه‌رو می‌شوند. مباحثی مانند مالی، حقوقی، روابط عمومی (PR)، مارکتینگ، طراحی رابط کاربری (UI و UX)
- برنامه‌هایی در قالب رویدادها، کارگاه‌ها (Workshop) و سخنرانی‌های انگیزشی
- مشاوره و منتورینگ تیم‌ها معمولاً به صورت هفتگی برگزار می‌شود. بررسی رشد هفتگی استارتاپ‌ها و تعامل مسئولین شتابدهنده و برخی از منتورها با اعضای تیم باعث نزدیکی و افزایش اعتماد بین آنها می‌شود.
- در دمو دی تمرکز بر روی نحوه ارائه استارتاپ‌ها برای جذب سرمایه است و می‌تواند شامل ارائه محصولات و خدمات استارتاپ‌ها به مشتریان خود علاوه بر سرمایه‌گذاران باشد.
- مستقر شدن در یک فضای کار اشتراکی موجب همکاری تیم‌ها و یادگیری فردی می‌شود. علاوه بر این، می‌تواند باعث کاهش تمرکز تیم‌های استارتاپی شود و از پیشرفت و کیفیت کار آنها بکاهد.
منتورهای اصلی شتابدهنده ارزش آفرینان امتیاز کارآفرینان کارکشته‌ای هستند که پیش از این خود را به اثبات رسانده‌اند. آنها از دو طریق برگزاری رویداد (Speed Dating) و همسان‌گزینی (Match Making) با استارتاپ‌ها ارتباط برقرار می‌کنند. این افراد می‌توانند در توسعه کسب‌وکار، جذب مشتری، نحوه ارتباط با سرمایه‌گذاران و … به استارتاپ‌ها کمک کنند. سایر منتورها می‌توانند سرمایه‌گذاران، اعضای شرکت‌های همکار شتابدهنده و متخصصان فنی و صنعتی باشند.
ساختار تامین مالی (Funding)
تأمین مالی استارتاپ‌ها در مرکز شتابدهنده گروه ارزش آفرینان امتیاز به طور کلی به دو دسته زیر تقسیم می‌شود:
- تأمین مالی توسط خود مراکز شتابدهنده
- تأمین مالی به واسطه ارتباط استارتاپ با سرمایه‌گذاران
سرمایه مراکز شتابدهنده نیز بیشتر به وسیله سهام‌داران آنها مانند سازمان‌های بزرگ، دولت، مراکز عمومی و … تأمین می‌شود. بیشتر شتاب‌دهنده‌هایی که به تازگی برنامه خود را راه‌اندازی کرده‌اند، قادر به کسب درآمد از طریق سرمایه‌گذاری بر روی استارتاپ‌های تحت نظر خود نیستند. زیرا این برنامه‌ها به تازگی شکل گرفته‌اند و خروجی نداشته‌اند.
خدمات فارغ‌التحصیلان
فارغ‌التحصیلان موفق می‌توانند با بازگشت به شتابدهنده و کمک به آنها موجب موفقیت بیشتر آنها شوند. بسیاری از مراکز شتابدهنده موفق بر ارتباط مداوم و مناسب با تیم‌هایی که از برنامه شتابدهنده فارغ‌التحصیل شده‌اند، تأکید بسیار دارند. در گروه ارزش آفرینان امتیاز مراکز شتابدهنده با برگزاری رویدادهای مختلف و منظم از فارغ‌التحصیلان دعوت می‌کنند تا در برنامه آنها شرکت کنند و تجربیات خود را با بقیه در میان بگذارند.
مراکزی که از استارتاپ‌ها سهام دریافت می‌کنند، بعد از فارغ‌التحصیل شدن به حمایت خود ادامه می‌دهند؛ زیرا با بزرگتر شدن استارتاپ‌ها، سهام شتابدهنده هم ارزش بیشتری پیدا می‌کند. همچنین شبکه فارغ‌التحصیلان می‌توانند سرمایه‌ای برای تأمین سرمایه‌گذاران و منتورهای موردنیاز مراکز شتابدهنده باشند.
ساختار و معیارهای جذب تیم‌ها
جذب تیم‌ها معمولاً در دوره‌های زمانی مشخصی صورت می‌گیرد. در بعضی از مراکز شتابدهنده بازه زمانی مشخصی برای ارائه درخواست پذیرش در نظر گرفته می‌شود و در برخی از آنها در هر زمانی از سال می‌توان درخواست پذیرش را ارسال نمود. بنابراین برنامه‌های مراکز شتابدهنده نوع دوم منعطف‌تر است.
تیم‌ها برای ارائه درخواست باید ابتدا از طریق آنلاین اقدام به ثبت‌نام کنند. اطلاع‌رسانی عمدتاً از طریق وب‌سایت شتابدهنده انجام می‌گیرد. سپس در صورت پذیرش، دعوت به مصاحبه حضوری می‌شوند. برخی از مراکز شتابدهنده نیز با برگزاری رویدادها و مسابقات مختلف، اقدام به جذب تیم‌ها می‌کنند.
مراکز شتابدهنده معمولاً با تشکیل کمیته‌ای از مدیران شتابدهنده، سرمایه‌گذاران، منتورهای باتجربه و فارغ‌التحصیلان شتابدهنده، تیم‌های مختلف را مورد ارزیابی قرار داده و با آنها مصاحبه می‌کنند. بیشتر مراکز شتابدهنده اعضای تیم را به عنوان مهمترین فاکتور انتخاب تیم در نظر می‌گیرند.